Een duiker gemaakt van een kano

Bij het sluitstuk van de Deltawerken is één van de oudste deltawerken van West-Europa te zien. Het Keringhuis, dat bij de Maeslantkering in Hoek van Holland staat, stelt een houten duiker tentoon uit de Romeinse Tijd. Archeologen ontdekten het object in 1996 op het bedrijventerrein Hoogstad in Vlaardingen.

Veiligheid

Doorheen de geschiedenis hebben Nederlanders steeds beter leren werken met water. Sinds 2006 wordt de 'historische strijd' tegen het water op fraaie wijze in het Keringhuis gesymboliseerd met behulp van een Vlaardingse duiker.

De Maeslantkering. Foto: European-Roads, Maeslantkering-4, Flickr.

De bezoekers van het Keringhuis komen natuurlijk met name voor de Maeslantkering. Deze grootste stormvloedkering ter wereld en het sluitstuk van de Deltawerken is inmiddels een nationaal symbool geworden.

Prehistorisch deltaplan

Al voor de jaartelling probeerde de mens het water te beheersen en droge voeten te houden. Tussen 1993 en 1997 onderzochten archeologen een fraai voorbeeld daarvan op het bedrijventerrein Hoogstad in Vlaardingen.

De houten palen van een beschoeiing van een dam uit de Romeinse tijd. In het profiel achter het hout zijn de vlijlagen (zwarte lijnen) en kleizoden (lichte brokken) te zien. Foto: J. ter Brugge, Collectie Archeologie Vlaardingen, 06.036_19940061.

In de prehistorie legde de lokale bevolking op deze locatie maar liefst acht dammen aan om het water in toom te houden. Zo'n dam bestond uit klei- en zandzoden die afgewisseld werden door pakketten van plantaardig materiaal. De eerste dam bouwden ze ongeveer 175 jaar voor het begin van onze jaartelling. Het is een van de oudste waterstaatkundige constructies die we kennen in West-Europa. De jongste dammen op deze locatie waren te dateren in de Romeinse Tijd, rond 120 tot 175 na Christus.

Houten kokers

In sommige dammen plaatsten de bouwers ook horizontale, houten kokers die zorgden voor de waterverbinding. In Vlaardingen troffen de archeologen vier van deze houten duikers aan. 

Uit de Romeinse tijd zijn een vijftiental duikers bekend, maar het gaat wel degelijk om een vinding van inheemse boeren uit het Maasmondgebied. Opvallend is namelijk dat vrijwel alle duikers zijn aangetroffen in het Nederlandse Maasmondgebied. In andere landen die ook tot het Romeinse Rijk behoorden, zoals Duitsland en Engeland, zijn dergelijke constructies nog niet aangetroffen.

Een kano uit de Romeinse tijd werd hergebruikt als dam. In het verlengde is de recente duiker zichtbaar. Collectie Archeologie Vlaardingen, 06.036_19961756.

Ook blijkt de variatie in de bouw van de duikers zeer groot te zijn. Vrijwel elke duiker is weer anders gemaakt, hetgeen wijst op een lokale traditie. Terwijl de Romeinen juist bekend staan om een sterk gestandaardiseerde aanpak. De inheemse boeren die in het Maasmondgebied woonden, voor een deel Canafaten, kunnen dus beschouwd worden als ware waterstaatkundige ingenieurs.

Inheemse boomstamkano

Een bijzondere dam met houten duiker vonden de archeologen in 1996 bij de aanleg van een moderne duikerbrug. De dam dateerde uit de periode 120-150 na Christus. De houten duiker was meer dan vijf meter lang en nog in heel goede staat. Alleen was de buis door de druk van het erboven liggende damlichaam volkomen geplet. De oorspronkelijke vorm was daardoor in het veld niet te bepalen. Wel was het vreemd dat de duiker aan een zijde opliep. 

De geconserveerde en gerestaureerde kano die in de Romeinse tijd hergebruikt werd als duiker. Collectie Archeologie Vlaardingen.

De archeologen besloten om de duiker mee te nemen en te laten behandelen. Nadat het conserverings- en restauratieproces medio 2000 voltooid was, kwam de oorspronkelijke vorm aan het licht. Het bleek te gaan om een hergebruikte kano. De kano was in de Romeinse Tijd voor de inheemse bevolking in het Deltagebied het vervoersmiddel bij uitstek. Dit prachtige exemplaar verdiende een mooie expositieplaats en dat werd het Keringhuis.

Keringhuis

Het Keringhuis bij Hoek van Holland is maandag t/m vrijdag geopend van 10.00 tot 16.00 uur en in het weekend van 11.00 tot 17.00 uur. Meer informatie vind je op www.keringhuis.nl