De eerste voetbalclub van Vlaardingen en Maassluis

De eerste voetbalclub van Vlaardingen en Maassluis was Amicitia, opgericht in 1893. In 2022 is er een foto gevonden van het eerste en enige elftal van deze club. Het is daarmee de oudste voetbalfoto van Vlaardingen en Maassluis, én meteen de oudste sportfoto van deze twee steden!

Elf mannen kijken met strakke zelfbewuste blik trots naar de lens van de fotograaf. Allemaal hebben ze een petje op, sommigen dragen een trui met daarop de tekst ‘MV VV Amicitia’. Drie van hen hebben scheenbeschermers en vooraan ligt een leren voetbal. Noppen onder de schoenen? Nee, die hebben ze nog niet, hoewel ze in de nog jonge voetbalsport wel provisorisch worden gebruikt.

Deze foto, gemaakt in het voetbalseizoen 1893/1894, is uniek. Hij is in 2022 ontdekt in een fotoalbum uit het archief van de familie Wagenaar Hummelinck. Het is de oudst bekende voetbalfoto van Maassluis en Vlaardingen, gemaakt van het elftal van de eerste voetbalclub van deze twee steden: ‘MV VV Amicitia: Maassluische Vlaardingsche Voetbal Vereeniging Amicitia’. Amicitia, oftewel ‘vriendschap’. Het is ook de oudste tot nu toe bekende sportfoto van Vlaardingen en Maassluis!

Sportgeschiedenis

Op zondag 15 oktober 1893 wordt de eerste voetbalwedstrijd van Amicitia gespeeld, waarschijnlijk de eerste officiële voetbalwedstrijd van Maassluis en Vlaardingen. Amicitia speelt de thuiswedstrijden in Maassluis op een veldje bij de tegenwoordige Haven, toentertijd nog kort de Oosthavenkade genoemd. Tegenpartij is het tweede elftal van het Rotterdamse Rapiditas. Het wordt een slachtpartij voor de debuterende club, staat in de Nieuwe Vlaardingsche Courant van 18 oktober 1893: 'Den Vlaardingers en Maassluizers ging het niet voordeelig: Rapiditas maakte voor halftime 9 punten, Amicitia 0.'

Gelukkig gaat het na de thee een stuk beter: 'Ook al doordat zij nu het voordeel van den wind had. Beide partijen maakten 1 punt, zoodat de eindstand was 10 tegen 1.'

Het is onduidelijk wie dit wedstrijdverslag heeft gemaakt. Iemand van de Nieuwe Vlaardingsche Courant? Of heeft iemand van Amicitia het verslag geschreven en opgestuurd naar de NVC? Het lijkt een redelijk objectief verslag: 'Hoewel er onder de Amicitianen verscheidene leden waren, die individueel zeer goed speelden, ontbreekt het der jonge club nog ten eenen male aan geregeld samenspel. Een goed gezonden shot op de goal der tegenpartij, werd in den regel direct waardeloos, omdat de verspreide Amicitiaansche forwards den bal niet tijdig genoeg konden bereiken om hem te verdedigen en verder door de goal te zenden.'

Tot slot volgt er nog een bemoedigend advies: 'Laat Amicitia zich oefenen, oefenen ook in kalmte en samenspel. Gehoorzaamheid aan uwen captain brengt samenspel, samenspel is kracht, kracht voert ter overwinning. Amicitia, houdt moed! Toont dat uwe leden jongens zijn van Jan de Witt.'

Het advies wordt kennelijk ter harte genomen, want op zondag 31 december 1893 wint Amicitia van het eerste elftal van Hermes Schiedam: 'Hoewel Amicitia voor enige weken door Hermes met 2-0 goals geslagen was geworden, behaalde zij nu met 3-1 goals de overwinning wat getuigt van volhardende oefeningen van Amicitia’s leden.'

En we vinden nog meer overwinningen in de Nieuwe Vlaardingsche Courant. Op 4 maart 1894 kan er weer een gewonnen uitwedstrijd worden bijgeschreven: 'Zondag jl. speelde Amicitia een wedstrijd tegen het 2^e elftal der Delftsche voetbalclub Concordia. Hoewel Delft met 5 eerste elftalspelers was versterkt, behaalde Amicitia de overwinning met 2-1 goals.'

Een week later volgt er wéér een wedstrijd in Delft. De moed zinkt de Maassluizers en Vlaardingers in de schoenen: het veld van Concordia ziet er niet uit, het is een moeras, ze voelen zich ‘vastgenageld in de vette klei’. Bovendien kunnen er maar tien spelers worden opgetrommeld, staat in de NVC van 14 maart 1894: 'Reed spoedig bleek het dat de meeste spelers van Amicitia ondanks hun harde werken, op zulk een moeras niet in conditie konden komen, ja zelfs maakte één hunner backs goal voor de tegenpartij. Met een nederlaag van 4-1 goals keerden zij huiswaarts, elkander gelukwenschende dat niemand een arm of been gebroken had.'

In tijdschrift ‘De Athleet’ van 17 maart 1894 vinden we meer details over deze zware wedstrijd. Er is nog gemopperd over de doelpalen die drie decimeter te kort zijn en de ruimte tussen de doelpalen zeker twee meter te kort. Cornerpalen? Die zijn er niet, evenals een goede begrenzing van de lijnen langs het veld. Daarvoor worden twee sloten gebruikt waarin de bal ‘volgens nauwkeurige aanteekening’ 95 keer in het water is geraakt en 2 greppels. Toch blijkt het een spannende wedstrijd te zijn:

'Lehmann krijgt den bal, drijft voorbij W. Visser en zendt een hard schot in dat Visser niet houden kan. Kort na deze goal maakt A.F. v.d. Putte hands vlak vóór de goal. Geschreeuw van ‘hands’ en ‘penaltykick’ maar de referee had het misdrijf niet zien plegen en tot half time blijft de stand onveranderd (1-1).'

Maar na de thee vliegen de ballen er bij Amicitia nog drie keer in. Dat komt dankzij het geheime wapen van Concordia, de twee sloten: 'Zoo dreven de Delftsche forwards langs den kant der sloot, hetgeen Amicitia’s voorhoede niet aandurfde.' Verder is Johan van der Lely door een schop tegen het been ‘vrijwel onschadelijk’ gemaakt.

We vinden in de Nieuwe Vlaardingsche Courant van 28 maart 1894 nog één vermelding over Amicitia: een overwinning van 4-1 op het Rotterdamse Celeritas.

Dan stopt het. Over het seizoen 1894/1895 vinden we geen wedstrijdverslagen meer. Het lijkt erop dat het vriendenelftal maar één seizoen heeft kunnen voetballen. Wat de oorzaak is? Dat is gissen, misschien lukte het niet om het elftal overeind te houden. Uit de verslagen blijkt al dat Amicitia soms met maar tien man moest voetballen. Wat resteert van de eerste voetbalclub van Maassluis en Vlaardingen is één foto en enkele wedstrijdverslagen.

Bronnen

• D. Wassenaar en H. van den Hoek, 2017: ‘Wijnhandel gebroeders Steur’, uit: Historische Schetsen van en over Maassluis, Tijdschrift van de Historische Vereniging Maassluis nr. 71, pag. 4-5.    
• Nieuwe Vlaardingsche Courant, 18 oktober 1893; 3 januari 1894; 4 maart 1894; 14 maart 1894; 28 maart 1894.
• De Athleet, 17 maart 1894.